Veranderen klinkt simpel. Je weet wat je wilt, je voelt de motivatie en je zegt tegen jezelf dat je het nu écht anders gaat doen. Toch belandt die motivatie bij de meeste mensen ergens tussen dag drie en dag tien in de prullenbak. Niet omdat ze lui zijn. Niet omdat ze geen discipline hebben. Maar omdat veranderen veel minder draait om wilskracht dan we denken.
Het is een proces dat diep in je brein begint, in patronen die al jaren op de automatische piloot draaien. En precies daar gaat het vaak mis. Wanneer je snapt welke factoren bepalen of veranderen wel of niet lukt, wordt het ineens een stuk logischer waarom jouw doelen soms strandden. En nog belangrijker: je ziet wat er nodig is om het deze keer wél vol te houden. In dit artikel lees je alles over hoe dat werkt.
Waarom veranderen vaak mislukt nog vóór je begonnen bent
De meeste mensen starten met veranderen vanuit enthousiasme. Een nieuw doel voelt fris, energiek en hoopvol. Maar je brein denkt daar anders over. Het brein houdt namelijk van voorspelbaarheid en herhaling. Patronen die je al jaren uitvoert, zijn voor je brein de veilige route. Zelfs als je er last van hebt. Dus zodra jij een nieuwe weg inslaat, gaat er een soort intern alarm af. Niet bewust, maar onbewust. En dat is precies waarom je na een paar dagen terugvalt in je oude gedrag.
Wat veel mensen niet zien, is dat veranderen vooral lastig is omdat je brein amper op bewust niveau werkt. Slechts een klein deel van je gedrag is echt bewust aangestuurd. De rest gebeurt automatisch. Dat betekent dat je niet alleen een nieuwe gewoonte moet aanleren, maar ook een bestaande automatische gewoonte moet doorbreken. Dat dubbele proces kost energie, en dat verklaart waarom motivatie nooit genoeg is.
Hoe lang duurt veranderen eigenlijk?
Een veelgestelde vraag is: hoe lang duurt het om een gewoonte te veranderen? Er wordt vaak geroepen dat je na 21 dagen een nieuwe gewoonte hebt, maar dat klopt niet helemaal. Gemiddeld duurt een nieuwe gewoonte vormen 66 dagen. Dat is gemiddeld. En dan mag je geen dag missen, want dan begin je weer opnieuw. Sommige gewoontes hebben maar 18 dagen nodig, andere 254 dagen. Het hangt af van hoe groot de verandering is, hoeveel oude patronen je moet afleren en hoe sterk je omgeving de oude gewoonte ondersteunt.
Dit betekent dat veranderen vooral gaat over consistentie, herhaling en het aanpassen van je omgeving zodat jij zo min mogelijk hoeft te leunen op bewuste discipline. Wie denkt dat discipline de sleutel is, loopt vast. Wie snapt dat veranderen draait om slimme aanpassingen in het dagelijks leven, maakt al een veel grotere kans op blijvend succes.
Wil je veranderen? Verander eerst je perspectief
Een belangrijke factor die vaak vergeten wordt, is de verschuiving van ‘dit overkomt mij’ naar ‘ik heb invloed op wat er gebeurt’. Zolang je in de rol van slachtoffer blijft staan (hoe begrijpelijk dat soms ook is) blijft verandering iets wat je hóópt. Pas wanneer je eigenaarschap pakt, verschuift je hele systeem. Je vertelt je brein niet langer dat het moet overleven, maar dat het mag sturen. En vanuit die plek kun je patronen wél doorbreken. Niet omdat je “sterker moet zijn”, maar omdat je een intern anker hebt: ik DOE iets (probleem), dus ik kan ook iets anders gaan DOEN (oplossing/ doel). Dat is het startpunt van elke blijvende verandering. Edwin Selij, beter bekend onder de naam “de Hypnosekoning”, schreef er een compleet boek over met de geweldige titel: Je hebt het niet, je doet het. Een aanrader!
Waarom je omgeving bepaalt of veranderen lukt
Je omgeving is vaak sterker dan je voornemens. Als je wilt veranderen maar je omgeving is ingericht op je oude gedrag, verlies je het negen van de tien keer. Je brein kiest namelijk altijd de makkelijkste route. En de makkelijkste route is bijna altijd het oude patroon.
Stel je voor dat je gezonder wilt eten. Als in je keuken het eerste wat je ziet een schaal koekjes is, moet je elke keer opnieuw een bewuste keuze maken. Maar als je de koekjes verplaatst naar een moeilijk bereikbare plek en fruit in het zicht legt, wordt gezond gedrag vanzelfsprekender.
Dit zijn kleine aanpassingen, maar ze maken een enorm verschil. Veranderen lukt beter als je het jezelf makkelijker maakt, niet moeilijker.
Waarom motivatie een slechte voorspeller is voor succes
Motivatie voelt fijn, maar het is vluchtig. Het zakt weg zodra je moe of gestrest bent of iets tegenzit. Daarom mislukt veranderen wanneer je volledig leunt op motivatie. Wat wél werkt, is het creëren van mini-acties die zo klein zijn dat je ze zelfs op een slechte dag kunt doen.
Motivatie is dus prima om te starten, maar totaal niet betrouwbaar om het vol te houden. Wie op motivatie verandert, stopt zodra het niet meer leuk is. Wie verandert op structuur en herhaling, houdt vol. Zelfs op dagen dat je er geen zin in hebt.
De kracht van onbewuste patronen bij veranderen
De meeste keuzes die je dagelijks maakt, komen voort uit automatische processen. Je hoeft er niet over na te denken. En precies die automatische processen bepalen of veranderen slaagt. Als je alleen probeert iets anders te doen op bewust niveau, heb je een gevecht tegen jezelf. Maar wanneer je aanpassingen maakt op onbewust niveau (bijvoorbeeld door patronen te doorbreken, triggers te veranderen of je interne reactie te resetten) gaat veranderen veel sneller en voelt het natuurlijker.
Mensen die dit snappen ervaren vaak een soort opluchting. Ze merken dat veranderen niet draait om harder je best doen, maar om slimmer het brein meenemen in die verandering.
Een herkenbaar voorbeeld: waarom goede voornemens mislukken
Je kent het vast wel. Je besluit dat het anders moet. Minder stress, meer tijd voor jezelf, gezonder eten, minder scrollen, noem maar op. De eerste dagen gaat het goed. Je voelt je sterk en denkt: dit keer lukt het. Tot je een drukke week hebt, slecht slaapt of je dag tegenzit. En ineens val je terug. Niet omdat je niet wilt veranderen, maar omdat je brein automatisch kiest voor het oude pad.
Voorbeeld: iemand neemt zich voor om ’s avonds niet meer te werken. De eerste week gaat dat lekker. Maar dan komt er een drukke dag, de mailbox staat vol en het oude patroon van “nog even snel” neemt het over. Niet bewust. Het gebeurt gewoon. Precies dat maakt veranderen zo lastig: het gaat niet om goede wil, maar om automatische en onbewuste reacties.
De factoren die bepalen of veranderen wel of niet lukt
Er zijn veel cruciale factoren die bepalen of een verandering blijft plakken. Een aantal voorbeelden hiervan zijn:
- Hoe groot de verandering is die je probeert door te voeren.
- Hoe sterk je oude patronen verankerd zijn.
- De mate waarin je omgeving het oude gedrag activeert.
- Of je mini-acties gebruikt in plaats van grote stappen.
- Of je eigenaarschap pakt.
- Hoeveel energie je dagelijks beschikbaar hebt.
- Of je werkt op bewust niveau of óók op onbewust niveau.
Hoe meer van deze factoren je meeneemt, hoe makkelijker veranderen wordt. En hoe meer factoren je negeert, hoe groter de kans dat je terugvalt.
Waarom veranderen makkelijker wordt als je kleiner begint
Een veelgemaakte fout is te groot denken. Mensen willen meteen alles anders. Maar je brein houdt niet van grote sprongen. Kleine, behapbare stappen passen beter bij hoe je brein werkt. Hoe eenvoudiger de stap, hoe groter de kans dat je hem uitvoert. En met elke uitgevoerde kleine stap bouw je bewijs op dat je daadwerkelijk kunt veranderen. Dat bewijs zorgt voor momentum.
Veranderen vereist dus geen grote moed, maar slimme strategie. Eén mini-actie per dag levert veel meer op dan één perfecte dag vol discipline.
De rol van energie en stress in veranderen
Veranderen kost energie. En energie is per dag anders. Stress maakt het nog lastiger, omdat stress ervoor zorgt dat je brein terugvalt op de automatische route. Dat betekent: het oude gedrag. Dit is geen zwakte, maar biologie. Als je iets wilt veranderen, is het slim om niet alleen te kijken naar gedrag, maar ook naar de omstandigheden die het beïnvloeden. Hoe beter je je energie managet, hoe makkelijker veranderen wordt.
Wat je kunt doen als veranderen steeds mislukt
Wanneer veranderen je vaker niet dan wel lukt, is dat geen bewijs dat je het niet kunt. Het is een teken dat je een andere aanpak nodig hebt. Veel mensen proberen te veranderen met alleen denken. Maar gedrag komt voort uit patronen die dieper liggen. Zodra je die patronen aanpakt, en je dagelijks leven zo inricht dat het nieuwe gedrag makkelijker wordt dan het oude, verandert het hele spel. Veranderen lukt wanneer je het brein meeneemt, je omgeving ondersteunend werkt en je het jezelf niet moeilijker maakt dan nodig.
Wat je nu vooral wilt onthouden
Veranderen lukt niet door harder werken, maar door een slimmere aanpak. Je brein heeft tijd nodig, herhaling, een omgeving die meewerkt en kleine stappen die haalbaar zijn, ook op mindere dagen. Wanneer je begrijpt hoe je brein verandering verwerkt, voelt veranderen ineens een stuk minder zwaar. Het wordt iets wat stap voor stap gaat, zonder paniek als je een keer terugvalt.
Wil je alles weten over hoe veranderen werkt?
In de komende weken neem ik je mee in dit onderwerp. Dit artikel is namelijk het eerste deel van een serie van tien over veranderen. Elke week komen er twee nieuwe, waardevolle artikelen online die je helpen om gedrag beter te begrijpen én te veranderen op een manier die wél werkt.
Je kunt artikelen verwachten over thema’s zoals identiteit en gedrag, hoe gewoontes precies worden gevormd, welke rol emoties spelen bij veranderen, waarom gedachten vaak in de weg zitten, hoe overtuigingen je gedrag sturen, hoe je motivatie kunt begrijpen in plaats van er blind op te vertrouwen, hoe je focus vasthoudt als je verandert, waarom discipline minder belangrijk is dan je denkt en hoe je jouw onbewuste (die echt aan het stuur zit) slim kunt inzetten zodat veranderen makkelijker wordt.
Goede voornemens voor het nieuwe jaar?
Heb je goede voornemens voor het nieuwe jaar? Dan herken je misschien dat je al zó vaak vol goede moed begon, maar ergens onderweg afhaakte. En je bent niet de enige: maar 8 procent van de mensen slaagt in het volhouden van hun voornemens. Niet omdat ze het niet willen, maar omdat ze niet weten hoe veranderen écht werkt. Als jij het deze keer anders wilt aanpakken, lees dan de komende weken mee. Je krijgt praktische inzichten, slimme strategieën en herkenbare voorbeelden waar je meteen iets mee kunt.
Op de hoogte blijven?
Wil je tussendoor nog meer tips, uitleg en inspiratie? Klik op de één van de buttons hieronder en volg me op Facebook en Instagram. Daar deel ik waardevolle tips, herkenbare voorbeelden en inzichten die je helpen om veranderen niet alleen te snappen, maar het eindelijk ook vol te houden.
Ben je niet zo’n lezer?
Of wil je niet wachten en het dit keer écht goed aanpakken?
Stuur me een bericht of vul het contactformulier in, dan help ik je persoonlijk in een 1-op-1 sessie, zodat jij makkelijker en sneller je doelen bereikt.
Reactie plaatsen
Reacties